deo_gratias

Type your cut contents here.

СЬВЯТЫ ЧАЛАВЕК

Жыў даўней на зямлі сьвяты чалавек. Жыў ён не то што багато й не саўсім бедно, а так сабе, як Бог даў. Е хлеб, та есь, а немашака, та й так абойдзецца. Жыў ён у вёсцы на самум канцы. Хто ні йдзе, та к яму заходзіць на нач. Усіх то ён прымае, добрым словам прывітае, накорміць, напоіць, чым мае, часам квасам, а часам вадою, ды не бедою. Паважаюць ды кахаюць яго старцы ўбогіе да людзі падарожные, бо любіць увесь сьвет лагодны прывет. Прышоў к яму раз убогі старэнькі храменькі, пасілкаваўся, пераначаваў да й зьбіраецца ў дарогу. “Аддыхай, Божы чалавечэ, – кажэ яму той сьвяты чалавек, – даў Бог нядзельку, пойдзем у цэркву.” Падзякуваў той старац да й астаўса. Пашлі яны разам у цэркву маліцца Богу, пакуль баба згатовіць абед. А цэркаў была за ракою. Ведамо, якіе на ўёсках масты: зімою Бог мосьціць, а ўлетку вада высыхае, та й бродзькі можна перайсьці. Падышлі яны к рацэ да й спускаюцца з берага к вадзе. Пляснуў старац па вадзе сваею кавенёю, от вада й расступілася да самаго дна. Перайшлі яны па сухому дну на другі бераг, от і пазнаў той сьвяты чалавек, што гэто не просты старац, а сьвяты ўгоднік Божы. От ён пакланіўса яму да самае землі да й кажэ: “Я бачу, што ты святы ўгоднік Божы, не стою я таго, каб разам з табою йці ў Божую цэркву. Ідзі ты адзін, а я хаця пастаю ў дзьверах”. – “За тое, што ты такі ціхі перад Богам і перад людзямі, даў табе Бог моц”, – сказаў той старац і зьнік. Улез той сьвяты чалавек у цэркву адзін, памаліўса Богу та й хацеў іці да гасподы, толькі зірнуў ён у вадзін вугал, аж там стаіць два страшэнных чартоў; трымаюць яны валовую шкуру да запісваюць на ёй тых людзей, што ў цэркві не моляцца з шчырым сэрцам, а думаюць пра сваю гаспадарку і тым грэшаць Богу. Падышоў ён к чарцям, а тые як атскочаць ат яго, дак чуць не парвалі тую шкуру. Перахрысьціўса ён та й вышаў з цэркві. Ідзе ён кала людзей, здымае перад імі шапку да ківае галавою, як заўжды вітаўса, але тые яго не бачаць і йдуць сабе, быццам тут нікого немашака. Здзівіўса ён і пашоў к рацэ. Падышоў ён к вадзе й хацеў брысьці ўброд, але ногі йдуць па вадзе, бы па лёду. Прышоў ён дамоў саўсім сухі. Здзівіласа жонка, чаму ён сухі й дзе ён быў, чаму не хадзіў у цэркву. Сказала яна аб том суседцы, а тая другой, другая трэйцюй. Так зараз даведаласа ўся ўёска, што сьвяты чалавек перастаў хадзіць у недзельку ў цэркаў. Прайшло так мо колькі недзель і пачалі людзі казаць, што, мабыць, гэто грэшны чалавек, калі мы ніколі не бачым, каб ён хадзіў у цэркву маліцца Богу. А ён як хадзіў, так і ходзіць, толькі ног не мочыць та й ніхто яго не бачыць. От прыходзіць гэтак ён у цэркву да й зноў бачыць, як чэрці запісваюць люцкіе грахі на валовуй шкуры. Сьпісалі яны ўсю валовую шкуру, а ўсіх грахоў не могуць зьмесьціць, от давай яны расьцягваць тую шкуру. Учапіліса яны за шкуру рукамі й зубамі да й цягнуць з усіх сіл той к сабе, а той к сабе. Пачуў тое сьвяты чалавек да як зірнуў, як чэрці крыўляюцца, пнуцца ад натугі да аж прысядаюць да залупліваюць хвасты, дак такі яго апанаваў сьмех, што не вытрымаў да й усьміхнуўса сабе ў бораду. Мо гэта чарты зрабілі знарок, каб спакусіць сьвятога чалавека. От толькі ён усьміхнуўса, як адзін чорт шамеляг да й запісаў яго на валовуй шкуры. “Ну, – думае сьвяты чалавек, – такі папаўса на зубы гэстуй погані”. От вышаў ён з цэркві, пачаў сустракаць знаёмых людзей да вітацца з імі, тые здымаюць шапкі та й пытаюцца аб здаровейку. “А мы цебе, – кажуць яны, – даўно не бачым у цэркві. Мы думалі, што ты захварэў”. От падышоў ён к рацэ, пачаў пераходзіць цераз яе ўброцькі да й замачыўся немаль па самы пояс. Дагадаўса ён, што гэто саграшыў Богу тым сьмехам. Зірнула баба, што ён увесь забрындаўса, да й дагадаласа, што пэўне хадзіў у цэркаў. Шапнула яна аб том суседцы, тая другой, другая трэйцюй і хутко немаль уся ўёска загаварыла, што сьвяты чалавек дзесьвіцелно сьвяты, бо зноў ходзіць у цэркву. Ведамо, людзі заўжды толькі тагды лічаць чалавека сьвятым, як ён саграшыць, бо сэрцэ чалавека – пацёмкі, яго совесьці ніхто не бачыць, апрыч Бога.

Лявон Лебедзік.

паводле А.К. Сержпутоўскі, “Казкі і апавяданьні беларусаў Слуцкага павету”